. . . Over het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA) Project Versterking van preventie- vroegsignalerings- en zorgketen

Project Versterking van preventie- vroegsignalerings- en zorgketen

Project Versterking van preventie- vroegsignalerings- en zorgketen

Als mensen eenmaal beland zijn in de verslavingszorg kampen zij vaak met langdurige en complexe problemen. Hun problemen dan vaak geëscaleerd. Het project ‘Versterken van de preventie en vroegsignalerings- en zorgketen’ ontwikkelt een samenhangend systeem van verschillende online en offline interventies voor drinkers, naasten en professionals. Deze interventies kunnen afhankelijkheidsproblemen en psychische schade voorkomen, net als gezondheidsschade (zoals val-incidenten, maag-lever-darmproblemen), maatschappelijke schade (in de vorm van agressie en uitgaansgeweld) en sociale schade (bijvoorbeeld huiselijk geweld).

Doel

Met de interventies uit het project worden overmatige drinkers aangemoedigd om na te denken over hun alcoholgebruik, en er passende hulp voor te zoeken. Het doel van het project is om ondersteuning en advies te bieden, en wel laagdrempelig, vroegtijdig en zonder indicatie.

Binnen het systeem moet iemand worden toegeleid naar de best passende interventievorm (matched care) en, indien nodig, naar een meer intensieve vorm (stepped care). De activiteiten binnen het project richten zich met name op het snijvlak tussen (geïndiceerde) preventie en (toeleiding naar) behandeling (care). Het ‘gat’ hiertussen moet worden geslecht door een soepele overgang tussen verschillende interventies en warme toeleiding naar behandeling in de tweede lijn.

Werkwijze

Het systeem van interventies wordt ontwikkeld door:

  • Het verbeteren van consulatie en advies aan problematisch drinkers, mensen in de omgeving van deze drinkers en professionals en dit landelijk op te schalen; 
  • Het landelijk opschalen en aan elkaar te knopen van diverse preventieve interventies waarvan de evidentie is aangetoond. 

Drie deelprojecten

Het project bestaat uit drie onderdelen:

Landelijke eHealth-keten ontwikkelen

Online interventies zijn zeer geschikt om een grote groep mensen met lichte of beginnende alcoholproblemen bewust te maken van hun gebruik, en ze vervolgens passende zorg te bieden. Ook mensen met ernstigere problemen kunnen met eHealth naar de juiste zorg worden geloodst. eHealth is bovendien laagdrempelig en heeft relatief lage kosten. En het belangrijkste: eHealth-interventies zijn bij lichte of beginnende problematiek minstens zo effectief als het offline aanbod.

Het is dan ook de ambitie van dit eerste subproject om een landelijke eHealth-keten te ontwikkelen, vrij toegankelijk voor iedereen. Alle zorgprofessionals kunnen hierheen verwijzen of de aangeboden interventies gebruiken.

Inventarisatie online hulpmiddelen

Nederland beschikt over een omvangrijk landschap aan online alcoholinterventies. Zo hebben verschillende instellingen voor verslavingszorg en eHealth-leveranciers momenteel al verschillende modules online staan. Het aanbod is er, maar het bereik hiervan is te laag en er is weinig samenhang. Het doel is een sluitende keten van preventieve interventies die in elke fase van gebruik passend aanbod bieden. In elke fase zijn hulpvragen en behoeften van het type vraagsteller anders, evenals de hulp die in die fase acceptabel is. Verslavingskunde Nederland wil deze keten online vormgeven op een portaal, en ontsluiten voor drinkers, naasten en professionals.

De landelijke eHealth-keten

Binnen het systeem moet iemand de best passende interventievorm aangeboden krijgen. En, indien nodig, een intensievere vorm van zorg. Door het aan elkaar koppelen van online interventies, ontstaat er als het ware een keten:

  • beginnen bij informatie via internet;
  • uitvoeren van een zelftest;
  • opvolgen van advies;
  • voeren van een (preventief) adviesgesprek.

Vervolgens start iemand met één van de niveaus in de keten van hulp:

  • anonieme zelfhulp;
  • begeleide zelfhulp (begeleid door een hulpverlener);
  • intake tot behandeling;
  • blended (mix van gesprekken met een behandelaar en online oefeningen).

Door het landelijk opschalen en aan elkaar koppelen van dit soort preventieve online interventies kan zo gewerkt worden aan een landelijke eHealth-keten. Die keten heeft als doel de vroegsignalering goed op gang brengen, ervoor te zorgen dat mensen eerder met problemen aan de slag gaan en de ervaren drempel naar zorg te verlagen.

Bij vragen kunt u contact opnemen met:

55-plussers met beginnend problematisch alcoholgebruik

55-plussers kunnen extra kwetsbaar zijn voor overmatig alcoholgebruik, bijvoorbeeld door eenzaamheid, het verlies van structuur, de beschikbaarheid van alcohol en het idee dat men gecontroleerd alcohol kan drinken (Trimbos, 2017). Moti55 is een interventieprogramma voor ouderen vanaf 55 jaar die op een (beginnend) problematische manier alcohol gebruiken. Het is een individueel preventieaanbod dat preventiewerkers met 55-plussers uitvoeren.

Doel

Moti55 wil het aanbod voor 55-plussers met beginnend problematisch alcoholgebruik landelijk opschalen. Het uiteindelijke doel is het voorkomen van het verder ontwikkelen van problematisch gebruik bij 55-plussers, en het waar mogelijk terug te dringen. Een pilotstudie liet zien dat mensen die Moti55 volgden hun alcoholconsumptie na vier gesprekken gemiddeld halveerden.

Moti55, een deelproject van het project ‘Versterking van preventie- vroegsignalerings- en zorgketen’, werkt toe naar het trainen van uitvoerders in heel Nederland. Ook wordt de interventie breed geïmplementeerd. Daarnaast wordt de interventie ook online beschikbaar gemaakt. Dit alles vergroot het landelijke bereik van deze veelbelovende interventie.

Vragen? Neem contact op met: Hans Dupont.

Verbetering consultatie, advies en toeleiding

Een landelijk consultatie- en adviespunt waar problematisch drinkers, mensen in de nabije omgeving van de drinker, en professionals terecht kunnen voor gratis en anonieme informatie, advies en hulp. Dat is de ambitie binnen dit derde deelproject van het project ‘Versterken van de preventie en vroegsignalerings- en zorgketen’. Het beoogde landelijke consultatie- en adviespunt heeft ruime openingstijden (24/7) en kan bereikt worden via de telefoon, chat of mail.

Goed advies, diagnostiek en drempelloze toeleiding kunnen leiden tot een adequate aanpak van de problematiek en een sneller herstel. In een gesprek met de drinker, de omgeving of de professional kunnen preventiewerkers en behandelaren vaststellen hoe ernstig de problemen zijn. Naar aanleiding van deze inschatting kan een preventieve interventie worden geadviseerd, of worden doorverwezen naar behandelmogelijkheden in de buurt. Er wordt altijd wordt gezocht naar de best passende interventie, binnen de eigen regio van de cliënt. Het uitgangspunt is ‘licht waar het kan, zwaar als het moet’.

Het consultatie- en adviespunt kan ook professionals uit de eerste en tweede lijn ondersteunen, bijvoorbeeld bij vragen over de ernst van de problematiek, de aanpak en het kiezen van het juiste hulpaanbod.

Doel overkoepelend adviespunt

Eén overkoepelend adviespunt zorgt voor een grotere bereikbaarheid, mogelijk met minder middelen. Een tweede speerpunt is de doorgeleiding naar (zwaardere) hulpverlening te verbeteren en te ontschotten. Voor mensen die problematisch alcohol drinken, hun naasten en zorgprofessionals, kan het ingewikkeld zijn om de juiste hulp te vinden. Cliënten en omgeving kunnen moeite hebben hun weg te vinden in het zorglandschap. Goede consultatie en advies verlaagt deze drempel naar de juiste interventie. De zoektocht van de cliënt (en zijn omgeving) wordt verkort, er vindt warme toeleiding plaats, er wordt gezorgd dat de cliënt bij de juiste zwaarte van interventie voor zijn/haar situatie terecht komt (matched care) en in zijn/haar fysieke omgeving. Er wordt helder uitgelegd wat hij/zij kan verwachten en daarmee worden angsten en drempels om in zorg te gaan weggenomen.  

Heeft u vragen? Neem dan contact op met:

Het heeft bovendien nauwe raakvlakken met het Project Evidence-based aanbod voor naasten.

Samenhang deelprojecten

De drie deelprojecten hangen met elkaar samen en ondersteunen elkaar. De samenhang tussen eHealth, naasten en het consultatie- en adviespunt en Moti55 ligt op het vlak van toeleiding: vanuit een landelijk consultatie- en adviespunt kun je doorverwijzen naar een relevante eHealth-interventie, aanbod voor naasten of naar Moti55, en vice versa. EHealth kan daarnaast een rol spelen in de doorontwikkeling van Moti55 tot een online variant van de interventie. Vanuit het naastenproject is bovendien een module voor Moti55 ontwikkeld.

Dit samenhangende systeem komt straks op een landelijk alcoholportaal: allesoverdrinken.nl. Op Allesoverdrinken.nl worden mensen gestimuleerd en geactiveerd om na te denken over hun alcoholgebruik. Ook vinden ze er de juiste ondersteuning om hiermee aan de slag te gaan. Binnen het systeem moet iemand toegeleid worden naar de voor haar/hem best passende interventievorm (matched care) en indien nodig naar een meer intensieve vorm van interventie of zorg (stepped care).   

Op Allesoverdrinken.nl is te vinden:

  • Effectieve online modules  
  • Interventie-aanbod voor 55-plussers (in samenwerking met Moti-55) en naasten  
  • Het gezamenlijke Consultatie- en adviespunt waar iedereen met (hulp)vragen rondom alcohol- en middelengebruik terecht kan.  

Voorbereiden

In de loop van 2021 leveren de verschillende projecten uit het Nationaal Preventieakkoord Alcohol concrete resultaten op. Het gaat om:

  1. het project Vroegsignalerings- en preventieketen, met daaronder de deelprojecten eHealth, Moti-55 en consultatie & advies;
  2. het project Naasten, denk aan interventies, getrainde medewerkers, en materialen.  

Deze video van Verslavingskunde Nederland laat zien wat je kunt verwachten. In de checklist [PDF] zie je wat je moet doen voor een goede implementatie in jouw organisatie.

Scroll naar boven