. . . Herkennen van alcoholproblematiek Een overzicht van alcoholinterventies – SVA

Een overzicht van alcoholinterventies – SVA

Alcoholinterventies

Er zijn tal van interventies om alcoholgebruik aan te pakken. Deze zijn verzameld op allesoverdrinken.nl.

Alles over drinken

Omschrijving: Allesoverdrinken.nl biedt mensen die inzicht willen krijgen in hun eigen alcoholgebruik of dat van een naaste handige tests en informatie. Aan de hand van handige zelftests krijgt de bezoeker adviezen en wordt er verwezen naar effectieve (zelfhulp)interventies.
Meer informatie: www.allesoverdrinken.nl

Onderstaand vindt u bovendien een overzicht van interventies per doelgroep waarvan de werking is onderzocht of gebaseerd is op werkzame elementen.

Snel naar interventies voor:

Alcoholinterventies voor (jong)volwassenen

Alcohol & Ik van Antes

Beoordeling: Goed online zelfhulpaanbod
Beoordelaar: Online hulpstempel (gestopt)
Omschrijving
: Alcohol & Ik is een online training van Antes. Deze bestaat uit een online dagboek en een aantal opdrachten. De training is bedoeld voor mensen die alcohol misbruiken en willen stoppen of minderen met drinken maar is niet geschikt voor mensen die verslaafd zijn.
Meer informatie: Alcoholenik.nl

Alcohol de baas van Tactus verslavingszorg (momenteel niet beschikbaar)

Beoordeling: Goed online zorgaanbod
Beoordelaar: Toolkit e-mental health (Trimbos-instituut)
Omschrijving: Alcohol de baas is een online training/behandeling waarbij de deelnemer persoonlijke begeleiding (online) ontvangt met als doel stoppen met drinken of verantwoord drinken. Deze training was beschikbaar in korte en intensieve vorm. Geschikt voor iedereen vanaf 16 jaar die iets wil doen aan het alcoholgebruik of simpelweg meer wil weten. Ook bij terugvalpreventie kan deze nuttig zijn.
Meer informatie: Alcoholdebaas.nl

Blij alcoholvrij van Minddistrict

Beoordeling: Goed online zelfhulpaanbod
Beoordelaar: Toolkit e-mental health (Trimbos-instituut)
Omschrijving:
Blij Alcoholvrij is een online zelfhulptraining met als doel om grip te krijgen op het eigen alcoholgebruik. Deze training is geschikt voor volwassenen die veel of te veel drinken maar is niet geschikt voor mensen met een alcoholverslaving. De training omvat elementen zoals inzicht in het eigen gebruik, het in kaart brengen van triggers en zelf-controletechnieken, omgaan met sociale druk en dwang.
Meer informatie: Zelfhulptraining bij alcoholproblemen: krijg grip op alcohol (minddistrict.com)

IkPas

Beoordeling: Onderzoek naar de effecten van IkPas – IkPas
Beoordelaar: Tranzo
Omschrijving: IkPas is een landelijke campagne om het alcoholgebruik tijdelijk te pauzeren. Men kan 30 of 40 dagen stoppen met drinken. IkPas is een initiatief van Stichting Positieve Leefstijl en financieel mogelijk gemaakt door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het doel is het creëren van bewustwording om wel of niet te drinken. IkPas vindt twee keer per jaar plaats. Er is een 30 dagen- en een 40 dagen-variant.
Meer informatie: Ikpas.nl

Maxx app van Trimbos-instituut

Beoordeling: Goed onderbouwd, Goed
Beoordelaar: CGL Loket Gezond Leven, Thuisarts, GGD Appstore
Omschrijving: De Maxx app is geschikt voor mensen die minder of geen alcohol willen drinken. De app helpt met het voorbereiden van situaties waarin het lastig kan zijn om niet veel te drinken. Daarnaast zijn elementen zoals een logboek, doelen tracker en praktische oefeningen aanwezig. Ook laat Maxx weten hoe je het doet en stuurt bemoedigende berichten en tips.
Meer informatie: Stoppen met drinken app: Maxx helpt je! – ALCOHOLinfo.nl

Middelenmeter van Jellinek en Tactus

Beoordeling: Voldoende / Goed
Beoordelaar: GGD Appstore
Omschrijving: De middelenmeter is een app ontwikkeld door Jellinek en Tactus waarin het gebruik van verschillende middelen (alcohol, roken, cannabis, slaap- en kalmeringsmiddelen) kunnen worden bijgehouden. De app richt zich op het vergroten van inzicht en bewustwording. Door het middelengebruik bij te houden via de app kan de gebruiker inzicht krijgen in het eigen gebruikspatroon.
Meer informatie: GGD AppStore

Mijnkoers Alcohol van Trimbos-instituut

Beoordeling: Wordt momenteel onderzocht
Beoordelaar:
Omschrijving: Mijnkoersalcohol.nl is een online training voor mensen met kanker die willen stoppen met alcohol of minder alcohol willen drinken. De trainingen verkleinen mogelijk de kans op terugkeer van kanker en bevorderen het herstel voor mensen die kanker hebben (gehad). Deelnemers kunnen de online trainingen volledig zelfstandig volgen vanuit huis.
Meer informatie: Trimbos Interventies | Begin vandaag met minder drinken (mijnkoersalcohol.nl)

Minder drinken van NewHealth Collective

Beoordeling: Goede aanwijzingen voor effectiviteit, Goed online zelfhulpaanbod
Beoordelaar: CGL Loket Gezond Leven, Thuisarts, Toolkit e-mental health (Trimbos-instituut)
Omschrijving:
Minder drinken is een cursus en zelftest beschikbaar als zelfhulp of met begeleiding. De cursus is geschikt voor volwassenen die zelfstandig het alcoholgebruik willen minderen of stoppen. De app vraagt om na te denken over de voor- en nadelen van alcoholgebruik en daarbij je eigen doelen vast te stellen. Daarnaast kan met een logboek het gebruik worden bijgehouden.
Meer informatie: Minder Drinken | Hulp bij Minder Drinken of Stoppen

Online zelfhulp alcohol van Jellinek

Beoordeling: Goede aanwijzingen voor effectiviteit, Goed, Goed online zelfhulpaanbod
Beoordelaar: CGL Loket Gezond leven, GGD Appstore, Thuisarts, Toolkit e-mental health (Trimbos-instituut)
Meer informatie: De online zelfhulp alcohol van Jellinek is een app voor iedereen die anoniem en zelfstandig wil stoppen of minderen met alcohol. De app is niet bedoeld voor mensen met een ernstig alcoholprobleem. In de app kunnen doelen worden vastgesteld, online opdrachten worden gedaan en ervaringen worden gedeeld met anderen op het forum. Hierbij wordt inzicht over het eigen gebruik, de kennis over het middel en vaardigheden om te stoppen vergroot.
Meer informatie: Jellinek Zelfhulp (zelfhulpalcohol.nl)

Preventief adviesgesprek over psychiatrische en/of problematisch middelengebruik

Beoordeling: Goed onderbouwd
Beoordelaar: Databank Effectieve Jeugdinterventies
Omschrijving: Het Preventief Adviesgesprek beoogt volwassenen en jeugd die (hulp)vragen hebben over psychische klachten en/of verslavingsproblemen te informeren en te adviseren over problemen en mogelijke oplossingen. Het doel van het Preventief Adviesgesprek is dat de cliënt na afloop een vergroot bewustzijn heeft ten aanzien van de eigen situatie en versterkt is in keuze-en persoonlijke mogelijkheden.
Meer informatie: Preventief adviesgesprek over psychiatrische problematiek en/of problematisch middelengebruik | Loketgezondleven.nl

Van Alcohol tot xtc van Iriszorg

Beoordelaar: GGD Appstore
Beoordeling: Goed/Voldoende
Omschrijving: Van Alcohol tot xtc is een app ontwikkeld door iriszorg die informatie biedt over de effecten en risico’s van de meest gebruikte drugs.
Meer informatie: GGD AppStore

Alcoholinterventies voor jeugd

Moti4 van Mondriaan

Beoordeling: Effectief volgens sterke/goede aanwijzingen, goede aanwijzingen voor effectiviteit
Beoordelaar: Databank Effectieve Jeugdinterventies, CGL Loket Gezond Leven
Omschrijving:
Moti4 is een interventie ontwikkeld voor jongeren tussen d 14-24 jaar die beginnende problematiek hebben rondom middelengebruik, gokken of gamen. Het doel is het terugdringen van het problematisch gebruik en/of gedrag. De interventie bestaat uit 4 individuele bijeenkomsten met een verslavingspreventiemedewerker.
Meer informatie: moti4.nl

Multidimensionele familietherapie

Beoordeling: Goed onderbouwd
Beoordelaar: Databank Effectieve Jeugdinterventies
Omschrijving: Multidimensionele familietherapie is een behandelprogramma voor jongeren van 12 tot 23 jaar met meervoudig probleemgedrag. Het doel is om probleemgedrag te laten verdwijnen en maatschappelijke participatie mogelijk te maken. Het programma duurt 3 tot 7 maanden met 2 tot 3 sessies per week met een therapeut. Het programma zet in op de jongere zelf, de ouders, het gezin en externe sociale systemen (school, werk en vrije tijd).
Meer informatie: MDFT Opleiding » Stichting Jeugdinterventies

Watdrinkjij

Beoordeling: Effectief volgens sterke/goede aanwijzingen, goede aanwijzingen voor effectiviteit
Beoordelaar: Radboud Universiteit
Omschrijving: De Wat Drink Jij website is een kortdurende online alcoholinterventie die eenmalig persoonlijk advies geeft over het alcoholgebruik van jongeren en jongvolwassenen (16-24 jaar) en wat voor gevolgen dit heeft voor hun gezondheid én hun financiën. Daarnaast geeft het inzicht in het alcoholgebruik van leeftijdsgenoten om mispercepties over sociale normen over alcoholgebruik te corrigeren. Bovendien worden ze uitdaagt om minder te drinken in situaties waarin zij het moeilijk vinden om weerstand te bieden tegen alcohol. De website is ontwikkeld in co-creatie met hbo en universitaire studenten en is daarmee ook gericht op deze doelgroep.
Meer informatie: https://www.alcoholinfo.nl/watdrinkjij

APP

Apple App Store

Google Play Store

Alcoholinterventies voor ouderen

Alcohol & de ouderen van Mirro

Beoordeling: Goed online zelfhulpaanbod
Beoordelaar: Toolkit e-mental health (Trimbos-instituut)
Omschrijving: Alcohol & ouderen is een module aangeboden door Mirro en ontwikkeld door Brijder. De module helpt inzicht te krijgen in het eigen gebruik van alcohol en het effect daarvan op de lichamelijke gezondheid, het dagelijks leven en de psychische gezondheid. De module omvat elementen zoals een kennistest, een alcoholdagboek, slaapdagboek en andere oefeningen.
Meer informatie: Mirro » Alcohol en ouderen

Moti55

Beoordeling: Goed onderbouwd
Beoordelaar: CGL Loket Gezond Leven
Omschrijving: Moti55 is een interventie ontwikkeld voor ouderen (55+) met (beginnende) problematiek rondom alcoholgebruik. Het doel is het minderen of hanteerbaar maken van het alcoholgebruik van deelnemende 55-plussers. De interventie omvat twee tot 4 individuele bijeenkomsten waarbij er voorlichting wordt gegeven over alcohol, inzicht in het eigen gebruik wordt gecreëerd en het probleem wordt geïnventariseerd.
Meer informatie: Moti55

Alcoholinterventies voor zwangeren

Alcoholvrijzwanger.nl

Beoordelaar:
Beoordeling: Deze cursus is (door)ontwikkeld door het Trimbos-instituut in samenwerking met de Universiteit Maastricht. En gebaseerd op de door STAP ontwikkelde interventie 9 Maanden Niet.
Omschrijving:
Deze gratis cursus is bedoeld voor alle zwangere vrouwen die meer willen weten over alcohol tijdens de zwangerschap. In deze cursus krijg je informatie, zijn er filmpjes, vragen en persoonlijke adviezen.
Meer informatie: https://www.alcoholvrijzwanger.nl

Mijn nuchtere baby

Beoordelaar:
Beoordeling: Dit hulpmiddel is gebaseerd op IkPas. Tranzo – wetenschappelijk centrum zorg en welzijn – heeft onderzoek gedaan naar de effecten van IkPas.
Omschrijving:
Dit hulpmiddel helpt zwangeren bij het laten staan van alcohol tijdens hun zwangerschap. Bijzonder van dit hulpmiddel is dat hun partners, vrienden en familie zich dus ook kunnen inschrijven en meedoen. Als (extra) steun in de rug voor de zwangere. Ook voor centering pregnancy groepen kan dit een fijn hulpmiddel zijn. Verloskundigen kunnen hiernaar verwijzen.
Meer informatie: www.mijnnuchterebaby.nl

Alcoholinterventies voor naasten en betrokkenen

Project Naasten (Verslavingskunde Nederland) heeft zes interventies geschikt bevonden voor landelijke implementatie, te weten:

  • 5-Step
  • CRAFT (Community reinforcement and family training)
  • Moti-55
  • Preventief adviesgesprek naasten
  • Samen nuchter
  • Help, mijn kind kan niet zonder?

Hieronder vindt u een korte beschrijving per interventie.

5-stappen groepstraining (Fivestep)

De 5-stappentraining is sterk gericht op empowerment van de mensen die te maken hebben met verslaving in hun omgeving. Het doel is het veranderen van copingstijl in het dagelijkse leven. De naaste gaat van een betrokken en accepterende coping meer naar een terugtrekkende coping. Mede hierdoor vermindert de stress die samenhangt met de situatie.

De 5-stappen training kan zowel groepsgewijs, individueel als via online zelfhulp aangeboden worden aan naasten. Binnen project Naasten richten wij ons op de 5-stappenmethode als groepsaanbod.

De training bestaat uit 5 bijeenkomsten van zo’n 2 uur. Elke bijeenkomst wordt ’een thema behandeld: kennismaking en het verkennen van stress en spanningen; het geven van relevante informatie; het bespreken en verkennen van coping; het verkennen van sociale ondersteuning; afronding.

CRAFT – Community Reïnforcement and Family Training (CRAFT)

De CRAFT is, net als de 5-stappenmethode, een groepstraining voor naasten. Deze kan ook individueel ingezet worden, maar Verslavingskunde Nederland heeft gekozen voor de groepsvariant. De CRAFT is gebaseerd op behandelmethodiek CRA. Voor het inzetten van de CRAFT is het niet noodzakelijk dat een instelling ook de CRA-methodiek hanteert in de cliëntbehandeling.

De CRAFT bestaat meestal uit 7-8 bijeenkomsten van 1,5 tot 2 uur. In dit groepsaanbod leert de naaste beter voor zichzelf te zorgen door de grenzen te stellen, en beter om te gaan met eigen gevoelens als boosheid.

De CRAFT richt zich op empowerment van de naaste en op het aanleren van andere copingsvaardigheden. De naaste leert hoe beter kan communiceren met de ander. Waar de 5-stappenmethode zich exclusief richt op de emoties en het gedrag van de naaste zelf, is de CRAFT ook gericht op het bieden van tools aan naaste om de persoon met verslavingsproblemen te motiveren om te minderen of om behandeling te volgen. Om deze reden is het handig als de naaste en de persoon waarover zij zich zorgen maken regelmatig contact hebben.

Moti55

Moti55 is een individueel gesprekkentraject voor mensen vanaf 55 jaar die kritisch willen kijken naar het eigen alcoholgebruik of daarmee willen minderen. Het betreft vier opeenvolgende gesprekken met, na 2 maanden, een laatste vijfde gesprek om te kijken hoe het gaat.

Deze interventie zit reeds in het basisaanbod van Verslavingskunde Nederland. Sinds 2020 is hier een naastenmodule aan toegevoegd. Het doel is de deelnemer en de naaste samen te laten kijken naar het alcoholgebruik van de deelnemer en hoe de naaste de deelnemer kan ondersteunen bij een eventueel besluit om te minderen hiermee.

Beoordeling: Goed onderbouwd
Beoordelaar: CGL Loket Gezond Leven
Meer informatie: Moti55

Preventief adviesgesprek naasten

Het preventief adviesgesprek is een eenmalig, gestructureerd, gesprek gericht richt op iedereen met vragen over o.a. verslavingsproblemen van zichzelf of van een persoon uit hun omgeving. Dit gesprek kan gevolgd worden door een vervolggesprek of een andere naasteninterventie.

In dit gesprek krijgt de naaste meer kennis over verslaving en daarmee meer inzicht in de aard en de ernst van de problemen van de ander. Hierin wordt samen met de naaste gekeken hoe hij/zij zelf keuzes kan maken in hoe om te gaan met de situatie en welk hulp- of preventieaanbod verder gewenst is.

Samen nuchter

Dit online zelfhulpinstrument is gebaseerd op de CRAFT-methodiek. Waar de CRAFT persoonlijk contact biedt met begeleiders en andere naasten, is Samen Nuchter een digitaal aanbod met behoud van anonimiteit. Hierbij wordt er van uit gegaan dat deze online variant als meer laagdrempelig wordt ervaren door naasten.

Na aanmelding krijgt de naaste opdrachten om praktisch aan de slag te gaan, verdeeld over 10 thema’s. Enkele van deze thema’s zijn het verbeteren van de communicatie met de ander, inzicht krijgen in het gebruik van de ander en hoe je daar als naaste invloed op kunt hebben. De naaste kan deze modules oppakken op het moment dat het hem of haar uitkomt. Via het forum heeft hij/zij de mogelijkheid tot lotgenotencontact. Een persoonlijk dagboek helpt om meer inzicht te krijgen in eigen gevoelens, gedachten en ervaringen.

Beoordeling: Samen Nuchter is gebaseerd op de CRAFT-methode, welke wetenschappelijk is onderzocht. Hieruit blijkt dat merendeel van de verslaafde gebruikers waarbij de omgeving deze cursus heeft gevolgd, zelfstandig is geminderd of gestopt, of in behandeling is gegaan.
Meer informatie: Samen Nuchter

Help, mijn kind kan niet zonder

Deze groepsinterventie is exclusief gericht op (stief)ouders en verzorgers van kinderen (12-23 jaar) die problematisch alcohol drinken, drugs gebruiken, gamen of gokken.

In 5-6 groepsbijeenkomsten leren ouders de communicatie in het gezin te verbeteren, grenzen stellen en de regie in het gezin terugkrijgen. Dit gebeurt middels psycho-educatie en praktische gedragsoefeningen gericht op communicatievaardigheden en ouder-kindrelatie. Het uitwisselen van ervaringen is daaraan inherent.

KOPP/KOV

Voor kinderen van ouders met verslavingsproblemen (< 20 jaar) is specifiek aanbod onder de noemer KOPP/KOV (kinderen van ouders met psychiatrische of verslavingsproblemen) beschikbaar. Zie o.a. www.kopstoring.nl en www.koppkov.nl.

Scroll naar boven