Hieronder leest u een update over de activiteiten van de Landelijke Werkgroep Tweede Lijn van het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA). Blijf op de hoogte van de activiteiten van de werkgroep en schrijf u in voor de nieuwsbrief.
1. Onderzoek
Artikel vroegsignalering alcoholproblematiek in ziekenhuizen gepubliceerd!
De Werkgroep Tweedelijn heeft recent een wetenschappelijk artikel gepubliceerd over de vroegsignalering van alcoholproblematiek in Nederlandse ziekenhuizen met Nathalie Kools als eerste auteur. Een ziekenhuis is een geschikte plek om alcoholproblematiek bij patiënten te herkennen en vervolgens hulp te bieden. Zorgprofessionals benoemden het belang van
1) één duidelijk protocol over de aanpak van alcoholproblemen binnen hun ziekenhuis,
2) herhaalde training in alcohol gerelateerde kennis en vaardigheden,
3) kartrekkers die zorgprofessionals ondersteunen,
4) het ontwikkelen en onderhouden van samenwerkingsverbanden met stakeholders binnen en buiten het ziekenhuis.
Lees hier het hele artikel
Een Nederlandse vertaling van dit artikel zal binnenkort worden gepubliceerd in het tweede kwartaal van 2022 in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen (TSG) in een special issue. Dit special issue van TSG gaat over het samenwerkingsverband vroegsignalering alcoholproblematiek in zijn geheel. Ook is er de intentie om van dit wetenschappelijke artikel een beknopte factsheet met aanbevelingen te maken.
Inventarisatie vroegsignalering binnen de GGZ
De Werkgroep Tweede Lijn is momenteel bezig met onderzoek naar aandacht voor de (vroeg)signalering van alcoholproblematiek binnen het GGZ-veld. De onderzoekresultaten vormen een basis voor de handreiking voor (vroeg)signalering van alcoholproblematiek binnen de GGZ. Er wordt gewerkt aan het schrijven van een wetenschappelijke publicatie.
2. Praktijkproducten
Implementatiekaart ‘Van Spreekkamer naar leefstijlinterventie’
Een gezonde leefstijl kan ziektes en complicaties bij patiënten voorkomen. Medisch specialisten en verpleegkundigen kunnen patiënten hierbij helpen en patiënten motiveren om gezonder te gaan leven. Om daarna de juiste vervolghulp te kunnen bieden heeft Corine Bakker, lid van de Werkgroep Tweedelijn, de implementatiekaart ‘Van Spreekkamer naar leefstijlinterventie’ ontworpen. In de implementatiekaart geven de Federatie Medisch Specialisten (FMZ) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen uitleg over de stappen die nodig zijn om een netwerk van zorgverleners op te bouwen. De implementatiekaart benoemt een aantal praktijkvoorbeelden, onder andere het Jeroen Bosch Ziekenhuis waar Jacqueline Bisschop als projectleider Alcoholproblematiek werkzaam is. Download hier de implementatiekaart
Handreiking voor Vroegsignalering binnen de ggz
Hoe kan je als zorgprofessional in de ggz alcohol problematiek signaleren? En wat kan je daarna doen? Wil je als ggz professional hiermee aan de slag? Ga naar de handreiking voor (vroeg)signalering alcoholproblematiek binnen de ggz
Zakkaarten om het gesprek aan te gaan
De zakkaarten met daarop informatie over de schadelijkheid van alcohol en handelingsperspectieven om gemakkelijker het gesprek aan te gaan, zijn binnenkort beschikbaar. De zakkaart voor zorgprofessionals in het ziekenhuis is inmiddels af. Er wordt nog gewerkt aan de zakkaart voor zorgprofessionals in de GGZ. De verwachting is dat deze in april af is.
Interactieve zakkaart/PDF om het gesprek aan te gaan
Op basis van de fysieke zakkaarten, zijn we bezig met het maken van een online interactieve pdf/zakkaart, die digitaal gebruikt kan worden, maar met nog meer informatie en doorverwijzingen naar producten, tools en handige websites. Hier wordt momenteel nog aan gewerkt.
Reeds bestaande producten
- Achtergronddocument ‘Risico’s van alcoholgebruik en samenhang van problematiek met alcoholgebruik’
- ‘Handreiking Implementatie Vroegsignalering alcoholproblematiek Ziekenhuizen’
3. Externe presentaties
Explainer video’s
Henk-Marijn De Jonge, MDL-arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, en Psychiater Hans de Rode hebben beide een video gemaakt. Hierin geven zij uitleg over alcoholproblematiek binnen hun vakgebied (in de somatiek en in de ggz). Zij bespreken hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Presentatie Waardenetwerk Verslaving en Leefstijl
Op 20 januari heeft Andrea Rozema een presentatie gegeven over onze Werkgroep bij het Waardenetwerk Verslaving en Leefstijl van de Nederlandse GGZ. Bij de presentatie waren veel GGZ-professionals aanwezig.
4. In de spotlight: GGZ Centraal in samenwerking met Ziekenhuis Sint Jansdal
Al sinds lange tijd is er sprake van samenwerking tussen GGZ centraal en het Ziekenhuis Sint Jansdal. Zo zijn er meerdere poli’s aanwezig van de GGZ binnen het ziekenhuis. Eerder was er een fysieke poli aanwezig voor ouderen & verslaving. Dit is sinds twee jaar gewijzigd en zijn er vanuit het centrum van ouderenpsychiatrie aandachtsfunctionarissen ouderen & verslaving die contact onderhouden. Wanneer in het ziekenhuis bij opname van een patiënt geconstateerd wordt dat er mogelijk ook sprake is van afhankelijkheid van alcohol of medicatie kan de GGZ ingeschakeld worden. Op deze manier kunnen aanmeldingen zo spoedig mogelijk gedaan worden en kan de patiënt al in het ziekenhuis voorlichting krijgen. Door middel van motiverende gespreksvoering wordt de patiënt aangemoedigd voor de behandeling. De behandelopties zijn 1) ambulant programma leefstijltraining (8 a 10 sessies, thuis, middels werkboek CGT middelengebruik) 2) middelengroepbehandeling (deeltijdgroep, 1 dag 1 keer per week) of 3) een detox opname klinisch 3 a 4 weken. Verwijzing kan naast het ziekenhuis ook plaats vinden door huisarts of andere verwijzers. De aandachtsfunctionaris zorgt er voor dat het onderwerp ouderen & verslaving uitgedragen wordt en bekendheid heeft en krijgt. Bijvoorbeeld door voorlichtingsbijeenkomsten te verzorgen in het ziekenhuis of voor huisartsen.
5. Overig nieuws
Afscheid van onze junior onderzoeker
Fieke is vanaf 1 februari 2022 promovendus binnen Tranzo op het project ‘Alcohol en Ouderen’. Per 1 maart is Rikste Knijff begonnen als junior onderzoeker bij de Werkgroep Tweedelijn
Werkgroepbijeenkomsten
De 8e werkgroepbijeenkomst was op 4 februari 2022. Hier is onder andere het actieplan voor 2022-2023 besproken en werden updates gegeven over de lopende projecten. De bijeenkomst vond online plaats. Lex Lemmers, kartrekker van de Werkgroep Eerstelijn gaf o.a. een presentatie. De volgende werkgroepbijeenkomst is op 20 mei. Deze bijeenkomst zal plaatsvinden in Ermelo bij het Ziekenhuis St. Jansdal. Folkje Spoelstra van ggz centraal zal ons meer vertellen over haar kansrijke project en haar goede samenwerking met het ziekenhuis.
Zie ook: